Crynwyr Cymru yn Eisteddfod Pontypridd

Adroddiad gan Jane Harries, Pen-y-Bont ar Ogwr:

Yr Eisteddfod Genedlaethol yw’r ŵyl ddiwylliannol fwyaf yn Ewrop, sydd yn denu tyrfaoedd mawr bob blwyddyn i ddathliad wythnos o wahanol agweddau ar ddiwylliant – llenyddiaeth, barddoniaeth, cerddoriaeth, theatr a dawns. Yn aml, cynhelir yr ŵyl mewn lleoliadau gwledig. Roedd eleni yn wahanol iawn gan iddi gael ei chynnal ym Mharc Ynysangharad, ym Mhontypridd. Gwnaed trafnidiaeth gyhoeddus yn hygyrch yn fwriadol ac roedd mynychwyr yr ŵyl yn gallu cerdded ar draws pontydd troed o’r dref ei hun i gyrraedd y parc. O ganlyniad, roedd yr eisteddfod yn teimlo’n rhan fawr o’r gymuned ac yn cael ei chroesawu ganddi.

Gan fod lle i stondinau yn gyfyngedig ar y Maes eleni, trefnodd Cytûn (Eglwysi Ynghyd yng Nghymru) y rhan fwyaf o'u digwyddiadau mewn eglwys o fewn pellter cerdded byr o'r Maes ei hun. Agorodd hyn gyfle pellach i Allgymorth, gan ein bod wedi cael gwahoddiad i gael lle arddangos yn yr eglwys yn ogystal â chornel dawel gyda llenyddiaeth y Crynwyr.

Penodwyd grŵp bach gan Crynwyr Cymru – Quakers in Wales i gydlynu presenoldeb Crynwyr yn yr Eisteddfod. Cynhaliwyd y gweithgareddau canlynol:

• Slot yn un o Bebyll y Cymdeithasau am 4yp ddydd Llun, 5ed Awst. Roedd hwn yn gyfle i bobl ddod i glywed am Grynwyr yng Nghymru heddiw ac i ofyn cwestiynau i banel o Grynwyr sy'n siarad Cymraeg. Darparwyd cyfieithu ar y pryd.
• Dau Gyfarfod Addoli dros dro byr ar y maes am 11yb ddydd Llun 5ed a dydd Mercher 7fed Awst, o flaen y Babell Heddwch. Ymgasglodd ffrindiau gyda baneri Crynwyr, yn gwisgo crysau-t 'Syml, Radical, Ysbrydol' ac yn cynnig llenyddiaeth Crynwyr i bobl oedd yn mynd heibio.
• Lle arddangos a 'chornel dawel' yn Eglwys Santes Catrin lle gallai pobl eistedd yn dawel a/neu ymweld ag arddangosfa fach Crynwyr a luniwyd gan ein Ffrind Christine Trevett, yn canolbwyntio ar hanes Crynwyr yn y Rhondda.

Bu rhai Ffrindiau hefyd yn gwirfoddoli yn y Babell Heddwch yn ystod yr wythnos. Roedd hon yn lle prysur iawn gyda sgyrsiau a digwyddiadau wedi'u trefnu gan amrywiaeth o grwpiau heddwch, gan gynnwys Cymdeithas y Cymod, CND Cymru, Academi Heddwch Cymru, Prosiect Deiseb Heddwch y Menywod a Phwyllgor Heddwch Rhondda Cynon Taf. Fel arfer, nodwyd penblwyddi Hiroshima a Nagasaki ar 6 a 9 Awst. Gwahoddwyd ymwelwyr â'r babell i ychwanegu enwau plant a laddwyd yn ystod y rhyfel yn Gaza at faner tecstilau enfawr, gan ddefnyddio pennau aml-liw.